هویت ملی ایرانی سدی مقاوم درمقابل تهاجم خارجی

در هیاهوی ۱۲ روزه‌ نبردی که بر ایران تحمیل شد آنگاه که چشم‌ها به آسمان دوخته شده بود و قلب‌ها برای عزت ایران می‌تپید قهرمانانی استوارتر از کوه، ایستاد ند، فرزندان همین مردم  در لباس رزم  با جواب دادن به کینه،  و حمله های وحشیانه صهیونیست ها تعهدی بی‌پایان به آرمان‌های انقلاب و امنیت مردم را به جهانیان  نشان دادند.

دوازده روز بود که آسمان شهرهایمان گاه و بی‌گاه لرزید. دوازده روزی که غرش جنگده های صهیون و آوار خبرهای ضدونقیض  با بازیهای رسانه ای دشمن  یبا خبرهای  بی پایه واساس ، می‌خواست مردم ما را در ترس و سکوت فرو ببرد.

اما مردم ایران ایستادند؛ ایستادند چون دل‌هایشان به هم گره خورده بود، چون نظام شان را دوست داشتند و چون ایمان داشتند این خاک، خانه همه ماست و هیچ دشمنی نمی‌تواند خانه ما را ویران کند، اگر ما کنار هم بمانیم.

در حملات ۱۲ روزه اسرائیل به ایران، نقش همبستگی اجتماعی و هویت ملی به‌عنوان یک سرمایه اجتماعی برجسته و حائز اهمیت ، زمینه پیروزی و کاهش آثار روانی و اقتصادی تجاوز را فراهم کرد.

درادامه نگاهی داریم به تأثیر هویت ملی، در مدیریت بحران و پیروزی در برابر این حملات، یافته‌ها نشان می‌دهد حضور فعال مردم در کمک‌رسانی، حفظ آرامش اجتماعی، تقویت اعتماد به نهادهای امنیتی، و پشتیبانی از نظام مسیر بازدارندگی فعال را برای ایران هموار کرده و عاملی مؤثر در شکست اهداف دشمن  بویژه در بعد روانی بوده است.

مفهوم همبستگی اجتماعی و هویت ملی همواره یکی از ارکان قدرت نرم کشورها در برابر تهدیدات نظامی و امنیتی بوده است. در جریان حملات ۱۲ روزه اسرائیل و آمریکا، مردم ایران با حفظ انسجام داخلی و مشارکت فعال در عرصه‌های مختلف، توانستند نقشه‌های روانی و نظامی دشمن را ناکام بگذارند.

دورکیم، درکتاب تقسیم کار اجتماعی،” همبستگی اجتماعی” را این گونه توضیح می دهد:  به‌معنای پیوندهای عاطفی و هویتی افراد جامعه برای حفاظت از ارزش‌های مشترک در شرایط بحران است .

آنتونی اسمیت در کتاب میهن‌دوستی و ملت‌سازی می گوید:” میهن‌دوستی” احساس تعلق و مسئولیت افراد نسبت به کشور خود که در مواقع بحران به مشارکت فعالانه در دفاع و همکاری با نهادهای ملی منجر می‌شود.

درکنار این دو مفهوم باید توجه داشت “مدیریت بحران اجتماعی”عبارت است از: استفاده از ظرفیت‌های مردمی برای کاهش آسیب‌پذیری و افزایش مقاومت ملی در برابر تهدیدات خارجی.

با در نظرگرفتن  تعاریف بالا و توجه به  داده‌های مرتبط با رفتارهای مردم در جریان حملات ۱۲ روزه وگزارش‌های میدانی و تحلیل‌های کارشناسان امنیتی و اجتماعی می توان به یافته های مهمی دست پیدا کرد  :

۱. تقویت انسجام اجتماعی: در جریان حملات، مردم با حمایت از نیروهای نظامی و امنیتی، مشارکت در امداد و رعایت آرامش عمومی از انتشار شایعات جلوگیری کردند.

۲. توجه به هویت ملی در بحران: مردم ایران با حمایت از نظام، تجمع‌های حمایتی و کمک به زیرساخت‌های آسیب‌دیده، روحیه مقاومت و اعتماد به پیروزی را افزایش دادند.

۳. بازدارندگی روانی: تلاش دشمن برای ایجاد رعب و وحشت ناکام ماند و مردم با حضور در محیط‌های عمومی، عادی‌سازی شرایط و مشارکت در فعالیت‌های جمعی، شکست اهداف روانی اسرائیل را رقم زدند.

۴- اعتماد به ساختارهای ملی و نظام ولایی: همبستگی،هویت اسلامی-ایرانی و پیروی از رهبری به افزایش اعتماد به نیروهای مسلح و دولت منجر شد که در تسریع ترمیم خسارات و بازگرداندن امنیت روانی جامعه تأثیر داشت.

نبرد ۱۲ روزه اخیر تنها یک مواجهه سخت نظامی با رژیم صهیونیستی نبود، بلکه جلوه‌گاه تمام‌عیار تقابل تاریخی دو گفتمان، دو نظام ارزشی و دو  هویت سیاسی اجتماعی بود که یکی برآمده از هویت تاریخی ملتی مقاوم با پشتوانه‌ای هزارساله ایرانی -اسلامی، و دیگری، مبتنی بر هویت جعلی صهیونیست و استقراریافته با ظلم وستم و وابسته به  کمک غرب در سرزمین اشغالی بود

حملات ۱۲ روزه به‌عنوان یک جنگ ترکیبی، تلاش داشت از طریق فشار نظامی و رسانه‌ای جامعه ایران را متفرق کند، اما هوشیاری رهبری ، قدرت بازدارندگی نیروهای نظامی و سرمایه اجتماعی و هویت ملی ایرانیان  باعث شد این حملات به فرصت بازدارندگی فعال تبدیل شود.

هویت ملی به‌عنوان یک عامل انگیزشی، افراد را به مشارکت در امنیت ملی سوق داده و از فرسایش روانی جامعه جلوگیری کرد. این همبستگی در ابعاد:

روانی (تقویت امید و روحیه مقاومت)،

اجتماعی (تقویت همکاری‌های محلی و ملی)،

اقتصادی (تلاش برای بازسازی سریع آسیب‌ها)

قابل مشاهده بود.

همبستگی اجتماعی و هویت ملی  ومیهن‌دوستی مردم ایران در جریان یورش وحشیانه اسرائیل، از مهم‌ترین عوامل پیروزی و ناکام گذاشتن اهداف دشمن در حوزه جنگ نرم و سخت بود.

این رفتار اجتماعی نشان‌دهنده ظرفیت بالای مردم ایران در مدیریت بحران و حفظ امنیت ملی با تکیه بر روحیه همبستگی و میهن‌دوستی است و می‌تواند به‌عنوان الگویی برای مدیریت تهدیدات آینده مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گیرد.

ودر پایان برای حفظ این همبستگی اجتماعی و افزایش اعتماد مردم به نظام باید:

–         تقویت آموزش‌های رسانه‌ای و مدیریت شایعات در بحران برای حفظ انسجام و اجتماعی توجه شود.

–         استفاده از ظرفیت گروه‌های مردمی در طرح‌های دفاع شهری و پدافند غیرعامل باید مورد توجه قرار گیرد.

–         حفظ روحیه میهن‌دوستی از طریق برنامه‌های فرهنگی و رسانه‌ای با تأکید بر هویت ایرانی- اسلامی در اولویت قرار گیرد.

در این دوازده روز، ایران درس بزرگی به دنیا داد:

اگر مردمی میهن خود را دوست داشته باشند، اگر قلب‌هایشان برای هم بتپد، هیچ دشمنی نمی‌تواند آنان را تسلیم کند.

ایران در این روزها به یاد آورد، چگونه باید با هم گریست، با هم ترسید، با هم امیدوار شد و در نهایت، با هم پیروز شد.

این دوازده روز، فقط روزهای جنگ نبود، روزهای روشن شدن دوباره امید بود؛ روزهایی که به همه فهماند:

اگر با هم باشیم، هیچ دشمنی نمی‌تواند ما را شکست دهد.

…………

منابع

1. دورکیم، امیل (۱۹۸۴)، تقسیم کار اجتماعی، انتشارات علمی.
2. اسمیت، آنتونی (۱۹۹۱)، میهن‌دوستی و ملت‌سازی، انتشارات دانشگاه آکسفورد.